توجه‌مان به معلم درون‌ باشد که صدای هویت و یکپارچگی ماست

کتاب «شهامت تدریس: سفری به دنیای درون معلم»، مشهورترین اثر پارکر جی. پالمر، معلم، فیلسوف و جامعه‌شناس سرشناس آمریکایی، به تازگی با ترجمه نوگل روحانی توسط انتشارات هوش‌ناب منتشر شده‌است. پالمر در این کتاب تجارب زیسته دهه‌ها تدریس خود در رده‌های مختلف آموزشی را در کنار تأملات خود درباره معلمی، تدریس و آموزش در قالبی همه‌فهم و همه‌شمول بیان می‌کند و برای پروراندن ایده‌هایش از شاعران، نویسندگان، دانشمندان و فیلسوفان وام می‌گیرد.

نشست نقد و بررسی کتاب «شهامت تدریس» با حضور مقصود فراست خواه، نعمت‌الله فاضلی و نوگل روحانی به صورت مجازی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

نگذاریم معلم در نظام آموزشی گم شود

نوگل روحانی سخنان خود را با بیان این مطلب که ارجاع مکرر نعمت‌اله فاضلی در مقاله‌ای درباره معلمی به کتاب «شهامت تدریس» او را در مورد این اثر کنجکاو کرده است و در نهایت، عمق کلام و جذابیت روایت پالمر در این اثر او را به ترجمه‌ی کتاب واداشته است، در بخش‌هایی از سخنان خود گفت: کتاب پالمر با دیگر کتاب‌هایی که در این حوزه مطالعه کرده بودم تفاوت داشت. به نظرم کتاب‌های حوزه تدریس و آموزش را می‌توان به سه دسته اصلی کتاب‌هایی که جنبه روان شناسی دارند و به مباحث روان‌شناسی آموزش و یادگیری، از جمله روش‌ها و تکنیک‌ها می‌پردازند؛ کتاب‌هایی که جنبه جامعه‌شناختی دارند و به ساختارها و روابط نظام آموزشی و مسائل کلان آموزش و پرورش نظر دارند؛ کتاب‌هایی که جنبه فلسفی دارند و فلسفه تعلیم و تربیت را بررسی می‌کنند تقسیم کرد. ولی این کتاب به هیچ یک از این دسته‌ها به طور خاص متعلق نبود، بلکه تلفیقی از جنبه روان‌شناسی، جامعه‌شناختی و فلسفه تعلیم و تربیت است همچنین، کتاب بارها به آثار ادبی و اشعار شاعران کشورهای مختلف ارجاع می‌کند که افزون بر جنبه زیبایی‌شناختی، نشان‌دهنده تسلط و اشراف پالمر به مباحث مختلف آموزش و یادگیری است.

وی افزود: به نظرم می‌توان کتاب را به دو بخش اصلی تقسیم کرد. سه فصل اول کتاب به جنبه درونی و ذهنی تدریس می‌پردازند و ذهنیات و درونیات معلم را بررسی می‌کنند.

در سه فصل بعدی، چهار تا شش، پالمر به جنبه اجتماعی آموزش و یادگیری می‌پردازد؛ یعنی از آن ذهنیت اولیه خارج می‌شود و وارد کلاس درس می‌شود و ارتباط خود را با دانشجویان و دانش‌آموزان و همکاران بررسی می‌کند و کتاب وارد جنبه جامعه‌شناختی می‌شود. در فصل آخر کتاب، پالمر از بخش اول و دوم وام می‌گیرد و آنها را ترکیب می‌کند و به رویکردی تلفیقی بین رابطه‌ی ذهنی و شخصی معلم و رابطه‌ای تبدیل می‌کند که با اجتماع یادگیری، دانش‌آموزان و اجتماع بزرگ‌تر وجود دارد. باز اینها را هم تلفیق و ترکیب می‌کند و به نظام و جنبش بزرگ‌تری تبدیل می‌کند که به اصلاحات آموزشی ختم می‌شود. او معتقد است که معلم باید از چهاردیواری کلاس خارج شود و بسیاری از آن جوانب تدریس نیازمند ارتباطی بزرگ‌تر و کلان‌تر است که اجتماعات بزرگ معلمان را گردهم آورد و در راستای اصلاحات آموزشی و تربیتی منسجم کند.