ادب نوروزی

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان ادب نوروزی

🔻۳ فروردین ۱۴۰۳

✅ آداب نوروزی و رسم و آیین های آن بر “ادب” و بینش و جهان بینی و جهان نگری استوار است.

🔻استاد فرهنگ رجایی حکیم و دانای ایرانی در کتاب “در ادب تعلیم و تربیت” (۱۴۰۲) و ” اندیشه و اندیشه ورزی” (۱۳۹۸) حکایتی نغز از گفتگوی جنید بغدادی و بهلول عاقل می آورد تا نشان دهد ادب چیزها چیست. بهلول به جنید می گوید ادب غذا خوردن، لقمه حلال خوردن، ادب سخن گفتن، گفتن سخن حق و حقیقت، و ادب خوابیدن، با دل بی کینه خوابیدن و مهرورزی به همگان است، و گرنه اجرای آداب بدون داشتن ادب حاصلی ندارد.

🔻ادب به تعبیر استاد رجایی “بینش” و ” وجدان بیدار” ما هنگام اجرای آداب است. نوروز هم “ادب نوروزی” دارد. بیایید با هم به این ادب بیندیشیم.

✅ این ادب، بر تجربه ای عرفی و دنیوی اما به غایت انسانی و متعالی تکیه دارد. ادب نوروزی معنویتی است که از تجربه ای فرهنگی و دیرپا و هزاران ساله ساخته و پرداخته شده است، معنویتی که بهشت و جهنم ندارد اما برای شادی و سعادتمندی بشر است.

🔻ادب نوروزی بر امر و نهی های عبوس و ماتم گرا و  انسان ستیز و انسان گریز استوار نیست و بر آزادی، آگاهی، اراده، اختیار و عاملیت انسان تکیه دارد.

🔻ادب نوروزی، احساس و معنای وجودی و درونی انسان نوروزی است. نوروزی بودن و نوروزی شدن نیازمند درک و شناختی عمیق از معنای والا و متعالی آداب نوروزی است.

🔻ادب نوروزی صلح است، صلح با خود، با طبیعت، با دیگران و با هستی. اگر به نام نوروز بر تن و روان مان لطمه ای و خشونتی اعمال کنیم، ادب نوروزی را پاس نداشته ایم.‌ اگر محبت و یاری و کمک به کس و کسانی را که بتوانیم دریغ داریم، ادب نوروزی را نشناخته ایم. ادب نوروزی، مهرورزی بی ریا به دیگری و دیگران است.

🔻ادب نوروزی صلح با طبیعت است. هر شکل اسراف و مصرف افراطی و تخریب طبیعت، در نگاه نوروزانه بی ادبی است. نوروز یادآوری هماهنگی و همدلی و همبستگی انسان با طبیعت است. این ادب نه تنها در آداب سیزده بدر که در تمام لحظات نوروزی جاری و ساری است.

🔻ادب نوروزی همبستگی است، همبستگی همه با هم در زیر چتر برابری انسان ها و فرهنگ ها و زبان ها و قوم ها و دین ها. هر کس و هر سیاست و هر گروه که خود را برتر و مستحق تر برای سلطه بر انسان ها و تملک جهان بداند و هر گفتار و رفتار سلطه جویانه حتی اگر به نام نوروز و در جامه نوروزی باشد در تضاد با ادب نوروزی است.

✅ ادب نوروزی فراتر از آداب نوروزی در چند روز و چند هفته از سال است. ادب نوروزی، ادب پیوسته و همیشه روزان و شبان سال است. ادب نوروزی کوششی عامدانه و آگاهانه است برای شادی، مهربانی. ادب نوروزی با هم بودن و پاکی و پاکیزگی و بخشش و انسان ورزی است در همه جا و هر زمان.

✅ ادب نوروزی فراتر از احساس و معنای فردی است. ادب نوروزی کوشش برای شادی و طروات بخشیدن به شهر و محله و محیط است. ادب نوروزی می طلبد جشن را با جمع و جامعه درآمیزیم و آن را در خانه و خانواده محصور نکنیم. نوروز نیازمند شهر نوروزی است. شهری که خیابان ها و میدان هایش با موسیقی ها، آوازها و رقص ها و هنرها و گل ها و سبزه ها زیبا و دل انگیز شده است.

🌸ادب نوروزی، ادب جهانداری و انسان ورزی است. بکوشیم نوروزگستر باشیم و ادب و آداب آن را درهم آمیزیم.