حاشیه و متن

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان حاشیه و متن

🔻۱ مرداد ۱۴۰۲

✅ سالگرد درگذشت زنده یاد محمدعلی مرادی است، اندیشه ورزی که لقب “فیلسوف خیابان” را گرفت. یاد و نامش گرامی و جاودانه باد.

🔻همکار شجاع و نقادم دکتر حسن محدثی یادداشتی در گرامیداشت یاد و نام مرادی نوشته و مرادی را “متفکر حاشیه ای، اما بس شریف” نامیده است. همکار دیگرم دکتر محمود رئوفی در کانال استادان دانشگاه یادآوری مهمی کردند و نوشتند: 

🔻امثال مرحوم دکترمرادی را نباید متفکر حاشیه ای نام نهاد، همان نام: پژوهشگر و متفکر آزاد، بهترین نام است. متن و حاشیه را چه فرد و چه نهادی، تعیین میکند، مگر برخی نفرات که امکاناتی تریبون وکلاس وکتاب ومتن دراختیار دارند، واقعا در متن هستند؟ خیر! خودشان فکر می کنند، شیر بیشه هستند اما هیچ نیستند، بقول شاعر

خواجه پندارد که طاعت میکند
بی خبر ازمعصیت جان میکند

معمولا انسان های پر سر وصدا و یا استادان به اصطلاح درمتن، زود فراموش و حاشیه ای میشوند.

🔻 این ملاحظه رئوفی دقیق و واقع بینانه است. در کانال استادان دانشگاه گفتگو می کردیم و ذیل سخن او نوشتم: فضای مجازی امروز قدرت بیشتری برای اهل اندیشه فراهم کرده است تا کسی در حاشیه نماند.

✅ شجاعت، صداقت، خلاقیت و دلسوزی و انساندوستی و وطن خواهی اگر در کسی باشد، دیگر حاشیه نمی ماند. دانشگاه ها و نظام اداری، دیگر انحصار فضا و حوزه عمومی را ندارند. دانشگاه ها امروزه در حاشیه اند.

🔻”طبقه فهیم” ایران هم گسترده شده اند. این طبقه فریب القاب دانشگاهی و موقعیت های اداری افراد را نمی خورد. هر کس واجد ویژگی هایی که گفتم باشد از سوی طبقه فهیم شناخته می شود و مرجع فکری می گردد.

✅ اهمیت این یادآوری در این است که صاحبان مقامات اداری و دانشگاهی دریابند که چیزی بیش از مواهب مادی و منزلتی که امروز نصیب شان شده است، دریافت نخواهند کرد مگر این که نقشی اصیل، اثرگذار و واقعی در جامعه ایفا کنند و واجد ویژگی های اصیل باشند.

🔻امروز جامعه ما مرادی و امثال او را پاس می دارد و نام و یادشان را زنده می کند، اگرچه او هیچ مقام دانشگاهی نداشت. اما صدها و هزاران صاحب منصب دانشگاهی را به سادگی فراموش کرده و می کند.

✅ در حوزه عمومی و در تاریخ، دوغ و دوشاب به سادگی قاطی نمی شود.

🔻کسانی اثرگذار و ماندگارند که صادق، شجاع، خلاق، دلسوز، انسان دوست و وطن خواهند و توانایی های شان را برای جامعه و بشریت فعالانه بکار می بندند، نه آنها که صرفا سرشان در کاسه منفعت طلبی ها، عافیت طلبی ها و فرصت طلبی ها گرم است و بعضا به “مفت سواری” سرگرم اند و دانشجویان و سازمان اداری دانشگاه را بهره کشی می کنند.

🔻این جماعت یادشان باشد که زود از یادها می روند. اگر هم یادی از آنها شود مصداق “ادب از که آموختی، از بی ادبان” لقمان حکیم است.

✅ مرادی و مرادی ها، متن اند و حاشیه، مفت سوارانند. این را تاریخ می گوید.