فضای نوروزی

📝‌ یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان فضای نوروزی

🔻۸ فروردین ۱۴۰۲

✅ نوروز فضاست؛ فضایی که تاریخ، جغرافیا، طبیعت، فناوری ها، فرهنگ ها و انسان ها را به شیوه معنادار و منسجم و یکپارچه در هم تنیده است. حال و هوای نوروزی، کلیت زندگی، عواطف، باورها و دانش ها را در خود دارد. نوروز فضای انسان ساختی است که مسیر تاریخی طولانی  هزاران ساله را طی و از مکان ها و سرزمین های پر فراز و نشیب گذشته تا امروز به دست انسان ایرانی در سراسر جهان رسیده است.

🔻فضای نوروزی لایه های پرشمار و بی انتهایی از خاطره ها، قصه ها، ادبیات، شعرها، موسیقی ها، تاریخ ها و روایت های مردگان و زندگان است.  نوروز فضای یادگیری و یاددهی است. درس های زندگی، پندهای آموزگار روزگار، اندیشه های عالی ترین و برجسته ترین حکیمان، سازنده ترین تجارب هستی، والاترین پیام های اخلاقی و انسانی، ممتازترین متن ها و نشانه های خلاق و زیبای انسانی مواد آموزشی مدرسه و برنامه درسی نوروزی است. در این مدرسه انسان ها با هر مذهب، هر شغل، هر نسل و سن و سال، هر جنس، و هر ویژگی، تحصیل و تدریس می کنند. فضای نوروزی، رقابت، اجبار، نمره و مدرک و سلسله مراتب ندارد. فضای آموزشی نوروز، فضای آزاد، داوطلبانه، مشارکتی، دموکراتیک، گفتگویی و بحث و اندیشه ورزی است.

🔻نوروز فضای انسانیت و انسان ورزی است و دوست و نادوست، غریبه و آشنا، خویشاوند و بیگانه، همشهری و هموطن، و شهروند از هر سرزمین شهر و روستا و عشایر حضور دارند.

🔻فضای نوروزی، فضای زیبا و تمیز و آرمانی است. خانه ها، خیابان ها، میدان ها، کوچه ها، محله ها، مراکز و موسسات و ساختمان ها و اشیا همه و همه در فضای نوروز آراسته و پیراسته اند تا شایسته ترین جلوه و جلای زیبایی شناسانه انسانی را نمایش دهند. در فضاهای نوروزی، موسیقی ها با خوش ترین لحن و صدای دل انگیز، جهان را به شوق و رقص می آورند.

🔻نوروز فضای رقص است؛ این انسانی ترین هنر بدن آدمی. نوروز،  فضای رقص و پایکوبی و دست افشانی است تا اندام آدمی به سخن درآید و نشانه ای از آزادی، معنویت و شاعرانگی سلول های وجود انسان در هستی باشد.

✅ نوروز، فضای یکپارچگی انسان و طبیعت است. باغ ها، گیاهان، آب ها، دشت ها، ابرها، جانوران و خاک ها و کوه ها با انسان ها نو شدن هستی را جشن می گیرند تا با زبان واحد، همبستگی و دلبستگی شان را شکل داده و اتحادی شگفت از هستی واحد را نمایش دهند.

🔻نوروز، فضای اتصال و درهم تنیدگی است، اتصالی بدون اصطحکاک و فرسایش؛ اتصالی مولد و خلاق؛ اتصال دل ها، بدن ها، سرزمین ها، تاریخ ها و فرهنگ ها. از همین هاست که فضای نوروزی، فضای مولد و بارور می شود؛ و جهان ایرانی  شوق آفرین و خلق کردن می یابد و تولید می کند: تولید فرهنگ.

🔻نوروز فضای خانواده و خانواده هاست. نسل ها در این فضا همنشین و هم زبان می شوند. انسان ها دوست و دوستان مکرر تمرین دوستی می کنند. نوروز فضای درهم آمیختن است؛ درهم آمیختن سنت و تجدد، شهر و روستا؛ زنان و مردان؛ فقرا و اغنیا؛ جهانی و محلی، و درهم آمیختن فرم و محتوا. نورزو، فضای همنشین بدون تنش تضادها و تفاوت هاست. 

✅ در جهانی که اقتدارگرایان با نام خدا، مذهب، تمدن، علم و دیگر عناوین و ارزش ها می کوشند انسان ها را برده و مطیع و مقلد خود سازند، می کوشند فضای نوروزی را با توجیه ها و توضیح های گوناگون شر یا شبه شر نشان دهند؛ یا از روی استیصال آن را بپذیرند اما منزلتش را دون ارزش های کاذب سیاسی و سلطه جویانه خود قرار دهند.

🔻اینست که نوروز امروزی فضای مقاومت هم هست؛ مقاومت دربرابر سلطه جویی، بردگی های جدید، و د‌ر برابر انسان ستیزی و اقتدارگرایی مذهبی و دنیوی. نوروز، فضای مدنی است که نیروهای مقاوم و انسان گرا و سلطه گریز و خشونت پرهیز، قدرت و توانمندی فرهنگی شان را تولید و بازتولید می کنند و دربرابر تباهی ها و خودکامگی های جهان امروز می ایستند.