از کتاب رهایی نداریم

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان از کتاب رهایی نداریم

🔻۱۰ دی ۱۴۰۱

✅ این روزها که سینماها و تئاترها و سالن های موسیقی نیمه تعطیل اند، کتاب خواندن نه تنها تعطیل نیست بلکه رونق هم دارد. گفتگویی که با سه ناشر داشتم گفتند این ماه ها فروش کتاب های علوم انسانی بهتر شده است. کاهش سرعت نت و دشواری دسترسی به فضای مجازی هم ممکن است عده ای را به کتابخوانی سوق داده باشد.

🔻 اما مهم تر از این عوامل ، پرسشگر شدن جامعه است. مردم جویای اندیشه های تازه اند. کتاب، همواره منبع اصلی اندیشه های ناب و غنی است.

✅امبرتو اکو و ژان کلود کریر در گفتگویی خواندنی و آموزنده با ژان فیلیپ دوتوناک می گویند هیچ چیز حتی فضای مجازی و رسانه ها نمی توانند جای کتاب را بگیرند. آنها در کتاب “از کتاب رهایی نداریم” نشان می دهند “هرگز وسیله ای کارآمدتر از کتاب برای حمل اطلاعات اختراع نشده است. حتی رایانه هم با همه “گیگاهایش” باید به پریز وصل شود”(اکو ۱۳۴). اما مساله صرفا بی نیازی کتاب به الکتریسیته نیست. کریر واقعیت را بهتر می گوید: “هیچ گاه به اندازه امروز به خواندن و نوشتن نیاز نداشته ایم” (همان ۲۲). و همو می گوید ملتی که نوشته ندارد به لعنت خدا گرفتارست (همان ۲۳۱).

✅ اوایل آبان کتاب “مساله مدرسه: بازاندیشی انتقادی در آموزش و پرورش ایران” چاپ شد. چاپ اول (۱۰۰۰ نسخه) و چاپ دوم (۵۰۰ نسخه) آن فروش رفت و امروز چاپ سوم (۵۰۰ نسخه ) آن منتشر شد. از همه آنهایی که در ترویج و تهیه آن کمک کردند صمیمانه سپاسگزارم. فروش چشمگیر این کتاب مرا متوجه تغییری معنادار در جامعه مان کرد. با وجود بحران اقتصادی و سیاسی حاد، مردم هنوز شوق خواندن دارند. این شوق، امیدبخش است.

🔻فرانک فوردی، جامعه شناس بریتانیایی، در کتاب “قدرت خواندن: از سقراط تا توییتر” (۱۳۹۶) نشان می دهد کتاب خوانی، کنشی سیاسی است. فوردی می نویسد: “از طریق مطالعه است که آگاهی معطوف به تغییر پدید می آید و میل به نو شدن امکان می یابد”(همان ۲۳). فوردی تاریخ تحولات جوامع مدرن را با تاریخ خواندن و مطالعه یک مسیر می داند. امیدوارم جامعه ما خواناتر و نویساتر شود.