به مناسبت ماه محرم

📝یادداشتی از دکتر نعمت الله فاضلی به مناسبت ماه محرم:

✅ سلام دوستان فرهیخته ام. ایام دهه اول محرم است و مردم هم در حال و هوای غم و حزن و آیین های این ایام. سال گذشته یادادشتی نوشتم و گفتم روزهای آیینی مانند نوروز یا عاشورا می توانند «لحظات خلاق» و «لحظات اخلاق» هم باشند.

✅ برای ما دانشگاهیان که در علوم انسانی فعالیت می کنیم این لحظات خلاق و اخلاق می توانند مجالی برای کمک به جامعه و ایفای بخشی از رسالت و مسئولیت انسان مدار ما باشد. حضور ما در میان مردم و گفتگوهایی که با آنها می کنیم می تواند اثرگذار و سودمند باشد.

✅ همه ما این تجربه را کم و بیش داریم که مردم عادی گاه و بیگاه از ما می خواهند برای آنها صحبت کنیم. من معمولا روزهای تاسوعا و عاشورا را به روستای زادگاهم می روم. در این سال ها همیشه مردم روستا بویژه نسل جوان و میان سال آن از من خواسته اند تا برای آنها درباره جامعه و فرهنگ و حتی پرسش هایی درباره دین صحبت کنم. شاید ما هم باید کم کم آماده شویم تا برای مردم عادی بیشتر صحبت کنیم و علوم انسانی را در خدمت هدف های فرهنگی عام تر و با زبانی مناسب برای همه و همگان بیاموزیم و بکار ببریم.

✅ در یکی از سال های گذشته مردم روستا می پرسیدند ما چه نوحه هایی را گوش دهیم؟ آنها به نوحه های صدا و سیما رغبت نداشتند و این نوحه ها را تبلیغات سیاسی می دانستند. نوحه های سنتی روستای ما عموما جنبه اخلاقی داشت و درون مایه اغلب آنها آموزش و ترویج مهربانی، وفاداری، نیکوکاری، سخت کوشی، عدالتخواهی و احترام به هم نوع و ارزش هایی از این نوع بود. اما مردم روستا امروز نوحه هایی را می شوند که مانند ترانه های پاپ پرهیجان و سیاسی و لذت گرا هستند اما کسی را به آرامش، مهربانی، گذشت، خوبی، انسان بودن، دست گیری از یکدیگر، مراقبت از طبیعت و ارزش های عام اخلاقی و انسانی دعوت نمی کنند.

✅ پدر من خدا بیامرز مداح بود، از آن مداحان سنتی که با لحنی حزن انگیز و ریتمی آرام نوحه می گفت. او نوحه هایش «سنگین» بود. نسل قدیمی تر روستای من هنوزم خواهان «نوحه های سنگین» هستند. اما واقعیت تلخ این است نوحه های امروزی واقعا «سبک» هستند!

✅ گمان می کنم ما دانشگاهیان باید در این روزها بیشتر در میان مردم عادی حاضر شویم و با آنها صحبت کنیم تا هم از آنها بیاموزیم و هم شاید حرفی برای گفتن به آنها داشته باشیم و بگوییم.

✅ جامعه امروز سخت نگران و حتی افسرده است. باید هر کس به اندازه توانایی اش کاری کند. شاید اکنون همان لحظه وجودی است که نور دانایی و بینایی علم انسانی باید در ما و دیگران بتابد و نشان خود را بیابد.