کیومرث قصه گو

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان کیومرث قصه گو

🔻۱۸ فروردین ۱۴۰۲

✅ پوراحمد از نوادگان کیومرث، نخستین شاه و نمونه ی اعلای انسان نیک، ابدی شد. او با دوربین قصه می گفت. “قصه های مجید” او غم ها و غصه های نسل جوان نوجوی ایرانی است که می کوشد کیومرث وار در جهان امروزی و مدرن بشکفد و ایرانی بزیید. ایران سرزمین قصه هاست. سرچشمه ی قصه های مجید و قصه ی زندگی پوراحمد هم از همین سرزمین قصه ها بود. امروز این خاک قصه خیز غصه دار است؛ غصه هایی که گلوی قصه گوهایش را فشرده و تا مرگ آنها را می برد.

🔻پوراحمد قصه گو خودکشی کرد تا تلخ ترین قصه ی اینجا و اکنون ما را روایت کند. نیک بنگریم این پوراحمد قصه گو نیست که خودکشی کرد؛ جامعه است که زندگی را چنان زجرآور می کند که ارزش زیستن را زایل نموده و جان ها را از تن ها گریزان می سازد.

✅ امیل دورکیم، از پیامبران بزرگ علم اجتماعی و خالق اثر معروفش “خودکشی” در دهه های نخست قرن بیستم نوشت:”این فرانسوی ها نیستند که خودکشی می کنند، بل این جامعه فرانسه است که خودکشی می کند”. امروز سخن دورکیم درباره ی ایران نیر صادق است. سازمان بهزیستی می گوید در ۱۴۰۱ به هفت میلیون نفر که در فکر خودکشی بوده اند، مشاوره داده است. قطعا تعداد کسانی که در فکر خلاص شدن از بار زندگی اند بسیار بیش از اینهاست و همه ی آنها که خودکشی را اندیشیده اند به بهزیستی و مشاوره نرفته اند.

🔻دورکیم نشان داد خودکشی شکل های گوناگون داد و ریشه اغلب آنها جامعه است. مذهب، اقتصاد، سیاست و وضع و حال جامعه تعیین کننده کم و کیف خودکشی هاست. ده ها هزاری نفری که سالانه در تصادفات اتومبیل کشته و لت و پار می شوند؛ همین طور هزاران هزار نفری که اعتیاد به موادمخدر جان شان را می گیرد؛ و همه ی آنها که در جنگ ها از بین می روند؛ از نگاه جامعه شناسانه ی دورکیم خودکشی کرده اند. بنابرین، برای احیای زندگی و دمیدن روح حیات، تنها یک راه وجود دارد: مانع خودکشی جامعه شویم.

✅ سخت بی راهه می رویم که اگر خودکشی جامعه را به روان شناسی و اخلاق تقلیل دهیم و مرگ پوراحمدها را ناشی از بیماری جسمی یا روانی یا اخلاقی آنها بدانیم. وقتی هوا آلوده است، لاجرم آدم ها از نفس می افتند و برای نجات مردم باید هوا را پاک کرد نه این که مردم را نصیحت یا سرزنش کنیم. هوای جامعه وقتی پاک و قابل استنشاق است که
🔻۱) پوراحمدها بتوانند قصه های شان را بگویند؛

🔻۲) آدم ها در هوای آزاد، آزادی را استنشاق کنند؛

🔻۳) قصه های زندگی پر از غصه نباشد و جای “شادی” در قصه ی زندگی تک تک آدم ها محکم و محترم و عزیز باشد؛

🔻۴) زبان حکومت برای سخن گفتن با شهروندان، زبان شهروندی باشد نه زبان شهریاری؛

🔻۵) انسان در کانون حیات جمعی، سیاست، حوزه عمومی و جامعه باشد و همه چیز در خدمت انسان باشد نه تقدیس قدرت؛

🔻۶) زندگی پاس داشته شود نه مرگ؛

🔻۷) شاعران، موسیقیدانان، ادیبان، نقاشان، نویسندگان، قصه گویان، اندیشمندان در مقام راویان جامعه و انسان قدر ببینند و استقلال اندیشه و وجودشان به رسمیت شناخته شود.

🔻۸) صلح سرلوحه آموزش ها و نظام آموزشی باشد نه ستیزگری و غیرت سازی و دشمن گرایی؛

🔻۹) تبعیض و تحقیر  و طرد اجتماعی در شکل های گوناگون مذهبی، قومی، جنسیتی، زبانی و اجتماعی و اقتصادی نه تنها توجیه نشود، بل که برای امحای آنها کوشش شود؛

🔻۱۰) تفاوت های فردی، اجنماعی و فرهنگی به رسمیت شناخته شود و افراد مجاز شوند سبک و سلیقه شان در زندگی را دنبال کنند.

✅ اینها سرنخ ها و سرفصل های اولیه و بدیهی برای ساختن ” جامعه سالم” است. محققان اجتماعی دهه هاست در این باره گفته و اجماع کرده اند. اینها که نباشد سرمایه و اعتماد اجتماعی می فرساید و جامعه فرومی پاشد و افراد هم امیدشان را از دست می دهند. خودکشی انبوه در جامعه ناسالم رخ می دهد.

🔻نهادهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را سالم و حیات بخش کنیم، افرد شوق زیستن را به طور غریزی دارند و نیازی به پند و اندرز ندارند. پوراحمد قصه گو با رفتنش هم قصه ی تراژیک جامعه ی ما را گفت و با دوربین مرگ نشان مان داد. نمی دانم چشمان ما توان تماشای این قصه را دارد یا نه.