چرا نوروز؟

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان چرا نوروز؟

🔻۱ فروردین ۱۴۰۲

✅ چرا نوروز مهم و ماندگار است؟ از میان آیین های ایرانی هیچ یک ماندگاری و اهمیت نوروز را ندارند. حمله اعراب و هجوم مغولان و تحول تجدد نه تنها نوروز را نکاست بلکه بر آن افزود. چنان افزود که اینک عالی ترین و والاترین آیین همگانی ایران و ایرانی است. تنها آیینی است که ایرانی هر جا و در هر موقعیتی آن را پاس می دارد و چون جان برایش گرامی است.

🔻جان به در بردن نوروز از باستانی ترین لحظه تاریخ تا امروز، معجزه فرهنگی تام و تمام ایران است. نوروز نه به اعراب حجاز تعلق داشت و دارد نه به وحشیان مغول و نه از جنس ولنتاین و جشن های دست ساخت مدرن است. دشمن هم کم نداشت و ندارد اما اراده ایرانی بر نگهداری و ماندگاری ابدی نوروز استوار شده و استوار می ماند.

✅ چرا؟ مگر این آیین چه دارد که جایگزینی ندارد و نخواهد داشت؟ نوروز چه می گوید و چه می خواهد که چنین با اندیشه و احساس انسان ایرانی عجین شده و جدا ناپذیرست؟

✅ پاسخ های بسیار به این پرسش ها داده اند و هر زمانه ای نسل های تازه می آیند و پاسخ های زمینه و زمانه ی خود را می دهند. و امروز هم مثل دیروزها و مثل فرداها پاسخ هایی دارد که از روح زمانه می آید. آنها را می گویم تا آیندگان ما بدانند امروزی ها چرا دل به نوروز داده اند و لبریز از شوق آنند.

🔻۱. نوروز،  تمرین دموکراسی خواهی است. نوروز همه شمول است و در آن خودی و غیرخودی، مذهبی و غیرمذهبی، شان و منزلتی برابر دارند. نوروز، کسی را به خاطر اندیشه اش، ایمانش یا داشته ها و نداشته هایش طرد نمی کند. نوروز ، آدم ها را به دسته ها و فرقه ها و طبقه ها تقسیم نمی کند. نوروز، در خدمت توجیه سلطه و سیطره گروهی بر گروه دیگر نیست.
در زمانه ی ما که ارزش های دموکراتیک، جهانشمول شده و ملت ها رویای دموکراتیک شدن دارند، نوروز، آیین تجلی دادن این خواست همگانی است.

🔻۲. نوروز،  پاسداشت انسان و انسان ورزی است. در زمانه ای که سخن گفتن از انسان، کفر است، نوروز جشنی است برای شادمانی انسان، نو شدن انسان، دیده شدنش و به تسخیر درآوردن کوچه و خیابان و میدان شهر برای چند روزی.

🔻۳. نوروز، آیین مهر و مهربانی است. در زمانه ای که تعصب، دشمنی و دشمن تراشی، و کینه و کینه توزی، فضیلتی سیاسی است و پاداش می گیرد، نوروز، دعوت به دیدار، هدیه دادن، بوسیدن، رقصیدن و خواندن و شادمانی است. نوروز راه و رسم با هم بودن است.

🔻۴. نوروز، نو شدن است، نو شدنی دایمی. در زمانه ای که تغییر خواهی، جرم و گناه است، نوروز، شوق تغییر و شور رهایی از کهنه گرایی هاست.

🔻۵. نوروز پیوند با طبیعت و آمیختن با آن و آموختن از آن است. در زمانه ی غارت منابع و تخریب طبیعت، نوروز یعنی لحظه ای بازگشت به زمین و بوسیدن دستان این مادر پیر و تکریم او.

🔻۶.نوروز  لحظه دیدن و دیده شدن است. زمانه ای که هر کس جز ارباب قدرت و حامیان آنها از حق دیدن و دیده شدن محروم اند، نوروز دعوتی فراگیر برای دیدار و دید و بازدید و دیده بوسی است. زبان ها سرشار از تبریک و گشودگی است.  حتی چهره های عبوس و منحوس هم ناگزیر لحظه ای لب گشوده و خود را شاد جلوه می دهند تا نشان دهند از مردم و با مردم اند. قدرت نوروز فراتر از قدرت قدرتمندان است و برای لحظه ای، هر چند کوتاه و گذرا، همه نوروزخوانی می کنند و میدان شهر به روی همه گشوده می شود تا دیده شوند و ببینند.

✅ اینها و بسیاری از ظرفیت ها و قابلیت های نمادین دیگر، نوروز را برای ایرانی امروز معنادار و اجتناب ناپذیر می سازد و برگزاری آن را بیش از هر آیین ملی و مردمی، همگانی و همه جایی می کند.