شاعران انسان شناس

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان شاعران انسان شناس

🔻۲۴ دی ۱۴۰۲

✅ در کتاب “اندیشیدن با هنر” فصلی را به فقر زیبایی شناختی علوم اجتماعی در ایران اختصاص داده ام و از شکاف عمیق علوم اجتماعی ایرانی و زیبایی شناسی صحبت کرده ام.

🔻 کتاب “زبان، فرهنگ و جامعه” نوشته کریستین جوردن و کوین تیوت را که نشر فرهامه تازه روانه بازار کرده خواندم. فصل “ارتقای شعرشناسی قومی: مکتب دقیق انسان شناسی” اش را خواندم. متحیر و در عین حال خوشحال شدم. 

🔻در این فصل ” تلاقی شعر و انسانشناسی” را نشان می دهد. پاول فریدریش مولف این فصل است. می نویسد از دهه ۱۹۵۰ شعرشناسی قومی اهمیت چشمگیری در انسان شناسی پیدا کرد و به تدریج گسترش یافت تا امروز.

🔻نکته جالب فهرست طولانی انسان شناسان شاعر در حوزه انسان شناسی زبان شناختی است. ادوارد ساپیر، گری اسنایدر، استنلی دایموند، دل هایمز، دنیس تدلاک، ناتانیل تاون، اوانس پریچارد، کارل کروبر، برایان سوان و کلاید کلاکهون، چهره های برجسته انساشناسی، شاعر بودند.

🔻و شگفت تر انجمن انسان شناسی آمریکاست که “در سال ۱۹۸۳ در نشست سالانه اش انبوهی از خوانش ها، مرورها، مقالات ژورنالی، همایش ها و مجموعه ها” را به انسان شاسان شاعر اختصاص می دهد.

🔻پاول فریدریش گزارش خواندنی از جایگاه و اهمیت شعر در انسان شناسی زبان شناختی می دهد که چگونه انسان شناسان و شاعران با هم در شناخت فرهنگ همکاری می کنند.

🔻 اگر شاعران انسان شناس و انسان شناسان شاعر در شاخه های دیگر انسان شناسی‌ را هم احصا کنیم فهرست بلندبالایی می شود و تصویر تازه ای از اهمیت و موقعیت شعر و شاعری در شناخت فرهنگ و علم انسان شناسی شکل می گیرد.

✅ در ایران هم انسان شناسان بزرگ مثل مرتضی فرهادی، سید مهدی ثریا، اصغر عسگری خانقاه و محمود روح الامینی شاعر هستند.

🔻پیوند زیبایی شناسی و انسان شناسی بسیار عمیق و محکم است. در همه علوم اجتماعی، دانشمندان کامیاب و برجسته نویسنده یا شاعرند.

✅ پیوند علوم اجتماعی با هنر را رابرت نیزلت نیز در کتاب “جامعه شناسی به مثابه فرم هنری” نشان می دهد.

🔻امیدوارم با نشر و ترجمه کتاب هایی از این نوع کم کم فقر زیبایی شناختی علوم اجتماعی جبران شود و محققان این علوم در ایران آگاه شوند و خلاقیت های هنری و ادبی شان را با علم ادغام کنند و راه و روش تازه ای در کارهای شان پیش بگیرند.