راز بزرگی شازده حمام

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان راز بزرگی شازده حمام

🔻۳ شهریور ۱۴۰۲

✅ استاد محمدحسین پاپلی یزدی، خالق مجموعه شش جلدی شازده حمام از برجسته ترین، اثرگذارترین و درخشان ترین چهره های بزرگ علمی ایران معاصر است.

🔻در سال ۱۹۹۶ یکی از ده عضو کمیته مرکزی جغرافیای فرهنگی انجمن جغرافیدانان جهان شد و این عضویت بارها تکرار شده و تداوم یافت. در ۲۰۰۵ نیز عضو سازمان هواشناسی جهانی شد.

🔻او تنها ایرانی است که تاکنون دکترای دولتی (اتا) جغرافیا از دانشگاه سوربن فرانسه گرفته است.

🔻رساله دکتری اش جایزه ژان مورو، جامعه جغرافیای فرانسه را دریافت کرد. این رساله با عنوان “کوچ نشینان شمال خراسان” در سال ۱۳۷۱ ترجمه و برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.

🔻انبوهی از کتاب ها و مقالات نوشته و در دانشگاه سوربن و دانشگاه های ژاپن و دیگر کشورها تدریس نموده است.

🔻او تنها ایرانی است که صرفا به دلیل شایستگی علمی و اخلاقی با مدرک لیسانس به عنوان عضو هیات علمی استخدام شده است.

🔻در سال ۱۳۵۰ دکتر لطف الله مفخم پایان طی نامه ای از وزارت علوم می خواهد که به دلیل منحصربفرد بودن ویژگی های علمی و اخلاقی پاپلی یزدی، او را هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد کنند. وزارت علوم طی نامه ای به نخست وزیر وقت، موافقت دولت با این درخواست را اعلام می کند.

✅ پاپلی یزدی فقط دانشمند بزرگی نیست، او داستان نویس و نویسنده ای توانا و برجسته است.

🔻مجموعه شش جلدی شازده حمام مشهورترین اثر ادبی اوست که بخش هایی از آن تاکنون به انگلیسی و کردی هم ترجمه شده اند. برخی جلدهای آن به چاپ پنجاهم رسیده است.

🔻پاپلی آثار داستانی دیگر هم دارد که خواندنی ماندنی اند. رمان “مذهب عشق” یکی از آنهاست.

🔻همچنین پاپلی یزدی کنشگر مدنی برجسته ای است و از رهبران مدنی بزرگ امروز ماست.

🔻اولین فصلنامه جغرافیایی معتبر غیردولتی و مدنی ایران را در ۱۳۶۵ تاسیس و تاکنون منتشر کرده است.

🔻چندین نهاد و بنیاد علمی و اجتماعی تاسیس و مدیریت کرده است. از جمله انتشارات پاپلی، بنیاد فرهنگ و تمدن کاوشگران میراث شرق و ….

✅ آنچه گفتم هنوز بخشی از خدمات و توانایی های پاپلی یزدی است. شرح کامل آن، دفتری بزرگ می طلبد.

🔻در کتاب “جشن نامه” او که به مناسبت بازنشستگی اش در سال ۱۳۸۹ منتشر شد، استاد محمدحسن گنجی، پدر جغرافیای علمی ایران، در مقاله ای مفصل درباره پاپلی یزدی می نویسد:

🔻”در نظر دارم او را به عنوان یک دانشمند، یک معلم، یک پژوهشگر، یک مدیر، یک جغرافیدان، یک نویسنده و بالاخره یک فرد روشنفکر در جامعه معرفی کنم.” گنجی تک تک این ویژگی های پاپلی را واقع بینانه توضیح می دهد. من و همه دوستان نزدیک پاپلی یزدی هم درستی تام و تمام روایت گنجی را تایید می کنیم.

✅ اما چرا این یادداشت را نوشتم؟ پاپلی یزدی نیازی به ستایشگری ندارد و برای عامه اهل فکر ایران کاملا شناخته شده است. یادداشت را می نویسم که دو نکته را بگویم.

🔻نخست این که اگر حکومت ایران دموکراتیک و شایسته سالار بود، بدون تردید پاپلی یزدی را رییس جمهور ایران می کرد و رهبری قوه مجریه را به او می سپرد.

🔻می دانم این پیشنهاد شدنی نیست. نه پاپلی یزدی خود را آلوده به این حکومت می کند و نه حکومت ایران شایسته رییس جمهوری در این سطح و شایستگی است.

✅ اما جای خوشنودی است که در میان دانشگاهیان ایران انسان هایی شایسته و بایسته چون پاپلی یزدی داریم و می توانیم او را در مسند عالی دولت بنشانیم. چرا که:

🔻پاپلی جغرافیدان، سرزمین ایران و مسایل آن را عمیق می شناسد.

🔻پاپلی انسان شناس، شناختی حیرت انگیز از فرهنگ و تاریخ ایران دارد. آثار علمی او در این زمینه از درخشان ترین تحقیقات است.

🔻پاپلی روشنفکر هم در میان مردم محبوبیت و مقبولیت دارد هم در میان دانشگاهیان.

🔻پاپلی کنشگر، استاد بی بدیل فعالیت های جمعی و رهبری گروهی است.

🔻پاپلی سیاست شناس عمیق و بزرگی است. او قبل از سقوط شوروی مقاله ای نوشت و سقوط شوروی و سازکار و علل آن را واقعبینانه تشریح کرد. و چنین نیز شد. جغرافیای سیاسی از دانش ها و تخصص های اوست.

✅ کارل یاسپرس در کتاب “ماکس وبر؛ سیاستمدار، دانشمند و فیلسوف” می نویسد وبر “بزرگ ترین انسان آلمانی عصر حاضر است”. نبوغ و عشق بی انتها به آلمان را ویژگی های برجسته وبر می شناسد. یاسپرس معتقد است وبر می توانست شایسته ترین رهبر سیاسی آلمان باشد.

🔻پی یر بوردیو هم چنین جایگاهی در فرانسه داشت. البته وبر در ۵۶ سالگی و بوردیو در ۷۰ سالگی در اوج محبوبیت شان فوت کردند.

🔻 می خواهم بگویم دانشمندان و نوابغ هم می توانند رهبر سیاسی شوند و کاش روزی چنین شود. امیدوارم بر من خورده نگیرید که آرزوی چنین خام و دور و دراز دارم.

✅ اما راز بزرگی پاپلی یزدی چیست؟ تردید در نبوغ و استعداد درخشانش ندارم، اما شایستگی و برجستگی او در دو چیز است.

🔻یکی عشق او به ایران و فرهنگ آن، و دیگری روحیه دیگر دوستی و همکاری و همیاری.

🔻درباره این دو ویژگی شایسته است کتابی مستقل نوشت. ایراندوستی ویژگی همه اندیشمندان و بزرگان راستین ایران است. سید علی محمودی در کتاب خواندنی اش “نواندیشان ایرانی” این نکته را به زیبایی نشان داده اند.

🔻و اما ویژگی ممتاز دیگری پاپلی یزدی را با نقل قولی از دکتر شکویی استاد عالیقدر جغرافیای ایران در وصف پاپلی بیان می کنم. می نویسد: “ما همه برای خودمان کار می کنیم و دکتر محمدحسین پاپلی یزدی برای همه ما کار می کند”.

🔻این عبارت را از “جشن نامه” پاپلی یزدی آوردم، کتابی در ۶۶۴ صفحه وزیری که روایت های دانشمندان و دانشگاهیان در بیان و وصف استاد پاپلی یزدی و گواهی و شهادت بزرگان به صحت سخن استاد شکویی.

✅ همه می توانیم پاپلی یزدی باشیم و شویم، اگر بخواهیم و بکوشیم چون او برای همه کوشش کنیم نه خودمان.