حوزه عمومی نوروز

📝 یادداشت دکتر نعمت الله فاضلی، با عنوان حوزه عمومی نوروز

🔻۷ فروردین ۱۴۰۲

✅ نوروز حوزه ی عمومی ایرانی است. حوزه ی عمومی بنابر تعریف یورگن هابرماس فضای تعامل و گفتگوی جمعی ملت است که در آن درباره ی منافع و علایق مشترک و عمومی مردم به شیوه آزاد و داوطلبانه گفتگو می شود. در جهان امروز رسانه ها، مطبوعات، شبکه های موبایلی و اجتماعی، همایش ها و کنفرانس های دانشگاهی و فرهنگی، و فرهنگسراها و مراکز فرهنگی و علمی و هنری راهبردها و ابزارهای حوزه عمومی و گفتگوی جمعی اند. در گذشته قهوه خانه ها، چایخانه ها و فضاهای جمعی برگزاری آیین ها و رسوم محل و محفل حوزه عمومی بودند.

🔻در سال های اخیر نوروز و روزهای نوروزی، فضای جمعی برای گفتگوهای عمومی شده اند. دید و بازدیدها و محفل های خانوادگی، قومی، صنفی، سفرهای جمعی و گروهی، و اشکال گوناگون با هم بودن های نوروزی، فضاهای گفتگوهای جمعی حول منافع و علایق ملی و سرشت و سرنوشت جمعی ایران شده اند. همچنین رسانه ها، مطبوعات، شبکه های اجتماعی و تمام ابزارهای ارتباطات گروهی به مناسبت نوروز، گفتگوهای عمومی و جمعی را سامان می دهند که بحث های جدی درباره محیط زیست، فقر، نابرابری، تبعیض، فساد، بحران های سیاسی، اعتراضات، جنبش های سیاسی و اجتماعی، تورم و دیگر مساله های سرنوشت ساز جامعه ایران است.

🔻نوروز همچنین با جابجا کردن انبوه جمعیت و مسافرت های نوروزی، ملاقات های جمعی و گفتگوهای رو در رو میان شهرنشینان و روستاییان و عشایر، میان مرکز نشینان و شهرستانی ها، میان نخبگان (هنری، دانشگاهی، اقتصادی، سیاسی و فکری) با عامه، میان جمعیت های دور و نزدیک را ایجاد می کند و گردش اطلاعات و بحث را گسترش می دهد.

🔻 نوروز جشن “بحث کردن” ایرانیان است. در نوروز حجم اطلاعات، پیام ها و نشانه هایی که تولید و توزیع و ترویج و مبادله می شود چنان گسترده و انبوه است که می توان آن را برابر تمام مبادله های پیامی و نشانه ای دانست که در تمام طول سال انجام می شود.

✅ با این وجود اهمیت نوروز از نظر حوزه عمومی ایرانی در این مبادله های عظیم اطلاعات و نشانه نیست، بلکه در جوشش جمعی و شور عاطفی است که فضای عمومی نوروز در جهان ایرانی خلق می کند.

🔻نوروز فضای عاطفی پرشور عمومی می آفریند که در آن احساس ایرانی بودن، که برجسته ترین و دیرپاترین احساس تعلق جمعی و هویتی ایرانیان است، از درون قلب ها به بیرون، در فضای بین الاذهانی ملی و جهانی سرایت نموده و تبلوری همگانی و جمعی پیدا می کند. در نوروز، سپهر همگانی ایران، انباشته از احساس گرم ایرانی بودن است، ایرانی که نه با دین و زبان بلکه با نوروز درک و شناخته می شود. سپهر همگانی نوروز، سپهر شباهت هاست، سپهر برابری و آزادی است، سپهر هم سخنی و همدلی است، سپهر همنشینی هاست. در این سپهر است که تعصبات دینی، فرقه گرایی ها، غیریت سازی ها و سیاست دشمن گرایی، عملا با چالش مواجه شده و میل ملت برای دوستی و خشونت پرهیزی در افق جامعه رخ می نماید. همین است که اهل سیاست و دشمن گرایان را درگیر و نگران می سازد.

🔻حوزه عمومی نوروز، حوزه بیان و به سخن درآوردن علاقه همگانی برای سیاست سور به جای سیاست سوگ، سیاست دوستی به جای سیاست غیرسازی و دشمن گرایی، سیاست همگرایی جهانی به جای سیاست ستیزجویی و انزواگرایی، و سیاست آزادی به جای سیاست بردگی و تبعیت.

✅ حوزه عمومی نوروز، سپهر همگانی اخلاق است، نمایشی جمعی و ملی برای نشان دادن ظرفیت و ظرافت ملت در پاسداشت مهربانی، همدردی، همزبانی، طبیعت دوستی، بخشش، و فضیلت های مدنی در مقابل سیاست هایی که خشونت را تقدیس، تبعیض های دینی و جنسیتی و اجتماعی را موجه و قدرت و زور را در جامه لفاظی های گوناگون دینی و اخلاقی ترویج می دهد. نوروز جشن اخلاقی ملت ایران و ایرانی در حوزه عمومی است.