فایل صوتی سخنرانی دکتر نعمت الله فاضلی با عنوان
بازاندیشی درباره علم و فناوری در موقعیت کرونا
دکتر فاضلی در این سخنرانی به تحلیل علم و فناوری در جامعه معاصر ایران از منظر فرهنگی می پردازد و معتقد است بحران کرونا باعث نشان دادن دو گسست در حوزه علم و فناوری شد.
منظور از تحلیل فرهنگی یک پدیده، تفسیر آن براساس تلقی و برداشت یک جامعه معین درباره آن پدیده در شرایطی معین است.
منظور از بازندیشی منعطف بودن و داشتن ظرفیت بازخورد نسبت به شرایط است.
علم و فناوری در جامعه ایران از زمان مشروطه در نتیجه مجموعه عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نوعی سازمان را شکل داده است.
بحران کرونا کلیت این سازمان را دگرگون کرد و ساختارها را در هم ریخت.
برای فهم بازاندیشانه علم و فناوری در این موقعیت باید تمام ساختار های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در کنار هم در نظر بگیریم.
موقعیت کرونا پرسش هایی را در برابر علم و فناوری قرار داد و دو گسست در حوزه علم و فناوری را آشکار کرد:
۱- گسست علم و فناوری از میراث فرهنگی ؛ تجربه تاریخی ما بگونه ای شکل گرفته است که مجموعه تجارب زندگی، ارزش ها، مذهب ها، سنت ها و هر آنچه که سازنده وجود تاریخی ماست در مقوله علم و فناوری جای نگرفته است.
۲- گسست میان رشته های مختلف دانش: عدم یکپارچگی دانش میان علوم مهندسی و طبیعی و علوم انسانی و اجتماعی.
پیامدهای این دو گسست:
فناوری بصورت امر مصرفی باقی مانده و نتوانسته ایم مولد شویم: فناوری مولد محصول ارتباط نقادانه و گفتگوی خلاقانه با بستر فرهنگی است.
مصرفی بودن فناوری باعث القای حس حقارت جمعی شده است: علم مصرفی توانایی همراه کردن جامعه با تحولات جهانی را ندارد.
فناوری مصرفی انسجام نسبی فرهنگی جامعه را بهم میزند: گروه های مختلف جامعه (تجددگراها و سنت گراها) در مواجهه با محصولات علم و فناوری همسویی و همدلی ندارند.
انسان فرهنگی بازیگر تاریخ معاصر ما نشده است: علم و فناوری را بعنوان اموری خنثی در نظر گرفته ایم که مولد معنا نیستند.
به همین دلیل با وقوع بحرانی مانند کرونا تنش های متعددی بروز یافت:
جنگ گفتمانی میان گروه های مذهبی و سنتی و گروه های تجددگرا: میراث فرهنگی باید شنیده شود و به رسمیت شناخته شود، نه اینگه کاملا پذیرفته شود.
آشکار شدن از هم گسیختگی دانش و لزوم توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی علم و فناوری.
شکل گیری نوعی امید و در عین حال نوعی نگاه انتقادی به علم و فناوری.
بازاندیشی درباره علم و فناوری در موقعیت کرونا
۳۱ تیر ۹۹، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
حجم فایل: ۲۱٫۵MB، زمان: ۹۴ دقیقه